Þýskaland

Sambandslýðveldið Þýskaland (Bundesrepublik Deutschland) er sjöunda stærsta ríki Evrópu og spannar rúmlega 357 þúsund km².Þýskaland er eitt mesta iðnveldi heims og er efnahagskerfi landsins eitt það stærsta í heimi. Þýskaland liggur í Mið-Evrópu og nær frá Ölpunum í suðri til stranda Norðursjávar og Eystrasalts í norðri.Nám í Þýskalandi þykir eitthvert það besta í heimi, sérstaklega í greinum tengdum tækni og raunvísindum. Íslendingar hafa líka sótt mikið í listnám í Þýskalandi og hefur landið verið sérstaklega vinsælt meðal tónlistarnema, enda á heimsmælikvarða. Góðir styrkir eru líka í boði.

Alls eru um 330 skólar á háskólastigi í Þýskalandi. Skólaárið skiptist í tvö misseri – vetrarönn og sumarönn. Námsleiðir geta hafist bæði á vetrarönn eða sumarönn. Dagsetningar geta verið mismunandi eftir háskólum, en eftirfarandi er algengast:

• Við „Universitäten“: Sumarönn: apríl – september (námskeið hefjast 15. apríl). Vetrarönn: október – mars (námskeið hefjast 15. október). Athugið þó að í Bæjaralandi byrja annirnar alltaf hálfum til einum mánuði seinna. Í München byrjar t.d. kennslan 1. nóvember. Umsóknarfrestur fyrir sumarmisseri er til 15. janúar og fyrir vetrarmisseri til 15. júlí. 
• Við „Fachhochschulen“: Sumarönn: mars – ágúst (námskeið hefjast 15. mars). Vetrarönn: september – febrúar (námskeið hefjast 15. september).

Krækja á upplýsingar á ensku um uppbyggingu þýska menntakerfisins og önnur á upplýsingar um nám fyrir erlenda þegna.

Umsóknarfrestur í grunnnám í þýska háskóla er í flestum tilfellum til 15. júlí fyrir vetrarönn og fá umsækjendur svar í ágúst eða september. Fyrir sumarönn er fresturinn til 15. janúar og fá umsækjendur svar í febrúar eða mars. Í mörgum bakkalár og meistara námsleiðum eru aðeins teknir nemar inn á vetrarönn. Frestir geta verið breytilegir eftir skólum og það er mikilvægt að ganga úr skugga um dagsetningar í hverju tilfelli fyrir sig.

Sótt er um í gegnum DAAD vefinn, þar sem hægt er að velja viðmót á bæði ensku og þýsku.

Inntökuskilyrði og takmarkanir

Stúdentspróf þarf til að komast í þýska háskóla. Nemendur með íslenska háskólagráðu, sem hafa fengið inngöngu í framhaldsnám, ættu að athuga vandlega hvort nám þeirra, sem þeir hafa stundað hér á landi, sé metið að fullu. Fjöldatakmarkanir, „Numerus Clausus“, eru í ýmsum greinum, svo sem í læknisfræði, tannlækningum, dýralækningum, lyfjafræði, líffræði, næringarfræði, sálfræði, arkitektúr og landbúnaðarfræðum.

„Hochschulzugangsberechtigung“ eru réttindi sem umsækjandi þarf að hafa til að geta stundað háskólanám í Þýskalandi. Á Íslandi veitir stúdentspróf slík réttindi. Einnig er þess krafist að umsækjandi búi yfir góðri þýskukunnáttu og skila þarf niðurstöðum úr stöðluðu stöðupróf í þýsku, eins og t.d. TestDaf prófinu, sem er haldið í Tungumálamiðstöð Háskóla Íslands. Það er einnig hægt að taka DSH próf (Deutschen Sprachprüfung für den Hochschulzugang ausländischer Studienbewerber), sem haldið er af háskólunum sjálfum fyrir upphaf námsmisseris.

Háskólagráður í Þýskalandi fylgja Bologna ferlinu og skiptast því í bakkalár-, meistara- og doktorsnám.

Almennt má tala um þrenns konar skóla á háskólastigi í Þýskalandi:

• „Universitäten“ eru hinir hefðbundnu háskólar með margar deildir á flestum sviðum. Undir þennan hóp flokkast einnig tækniháskólar (þ. Technische Universitäten/Hochschulen). Alls eru um 102 háskólar í Þýskalandi.
• „Fachhochschulen“ eru um 167 talsins og bjóða upp á nám meira tengt atvinnulífinu, sem felur oftast í sér starfsnám, t.d. á sviði tæknigreina, viðskipta- og hagfræði, fjölmiðlafræði, upplýsingatækni og ýmissa heilbrigðisgreina.
• „Kunst-, Musik- und Filmhochschulen“ eru listaháskólar sem bjóða upp á nám í myndlist, hönnun, ljósmyndun, kvikmyndagerð, leiklist, leikstjórn, tónlist o.s.frv. Listaháskólar, sem eru 52 talsins, velja úr stórum hópi umsækjenda, sem oft þurfa að sanna færni sína með möppu, meðmælum og/eða inntökuprófum.

Árið 2014, voru afnumin skólagjöld í öllum 16 sambandsríkjum Þýskalands af grunnháskólanámi í öllum ríkisháskólum Þýskalands. Það þýðir að núna geta bæði innlendir og alþjóðlegir nemendur stundað háskólanám sitt án þess að greiða skólagjöld, en þurfa hins vegar aðeins að greiða lágt gjald fyrir umsýslukostnað á hverri önn.

• DAAD – veljið Studienangebote til vinstri til að finna námsleiðir og Hochschulen til að finna stofnanir á háskólastigi
• Gæðaniðurröðun þýskra háskóla (ranking).
• Leitarvél að þýskunámi
• Deutscher Bildungsserver –  Á þessari síðu er hægt að finna upplýsingar um skóla á öllum skólastigum í Þýskalandi, svo sem grunnskóla, framhaldsskóla og fullorðinsfræðslustofnanir.

Styrkir:

Umtalsverðir styrkir bjóðast erlendum nemendum í Þýskalandi. Sótt er um í gegnum DAAD kerfið. Umsóknarfrestur um styrki er nokkuð mismunandi eftir tegund náms:

• styrkir til sumarnáms í þýsku fyrir erlenda nemendur: 1. desember
• styrkir til meistaranáms í vísindum: 1. desember
• styrkir til meistaranáms í listum, hönnun, fjölmiðlun og kvikmyndum: 30. nóvember
• styrkir til meistaranáms í sviðslistum: 31. október
• styrkir til meistaranáms í tónlist: 15. október
• rannsóknastyrkir til doktorsnáms, post-doc og fyrir unga vísindamenn (12 mánuðir): 1. desember
• rannsóknastyrkir fyrir doktorsnema, post-doc og unga vísindamenn (styttri tími): 31. ágúst og 1. apríl
• rannsóknastyrkir ætlaðir Cotutelle doktorsverkefnum og tvíþjóða rannsóknaverkefnum fyrir unga vísindamenn: 1. desember
• rannsóknastyrkir fyrir vísindamenn og háskólafólk: 31. ágúst og 1. apríl
• styrkir til frekara náms þeirra sem þegar hafa þegið styrk einu sinni 31. ágúst og 1. apríl

Frekari upplýsingar. 

Leitarvél að námi á ensku

Menntasjóður

Mikilvægt varðandi Menntasjóð: 
Veitt er lán til undirbúningsnáms í tungumálinu í eitt misseri (tvo fjórðunga þar sem það á við) en athugið að lánið er bundið því skilyrði að áframhaldandi nám verði stundað í Þýskalandi. Skilyrði fyrir útborgun lánsins er að vottorði um inngöngu í áframhaldandi nám sé skilað inn til lánasjóðsins.

Dvalarleyfi

Þar sem Ísland er hluti af Evrópska efnahagssvæðinu þurfa Íslendingar hvorki vegabréfsáritun (þ. Visum) né landvistarleyfi (þ. Aufenthaltserlaubnis). Hins vegar þarftu að skrá þig inn í landið innan tveggja vikna frá því að þú kemur til Þýskalands. Þetta er gert á skrifstofum sem nefnast Einwohnermeldeamt eða Bürgeramt. Meðal þess sem þú gætir þurft að sýna er vottorð um sjúkratryggingu frá Sjúkratryggingum Íslands eða Evrópska sjúkratryggingarkortið, sönnun á því að þú getir haldið þér uppi fjárhagslega (frá Menntasjóði eða banka) og leigusamningur með undirskrift leigusala. Eftir skráningu færðu vottorð upp á það að þú megir dvelja í landinu til að stunda nám (þ. Aufenthaltserlaubnis zum Studium). Um vegabréfsáritanir og dvalarleyfi almennt má lesa á síðu DAAD. Ráðlegt er að spyrjast fyrir á alþjóðaskrifstofunni (þ. Akademischer Auslandsamt)  í háskólanum þínum hvaða gögn þú þurfir að sýna hjá Einwohnermeldeamt.

Húsnæði

Flestir þýskir háskólar bjóða upp á herbergi á stúdentagörðum (þ. Studentenwohnheime), en einnig er algengt að stúdentar leigi sér íbúð á almennum leigumarkaði. „Wohngemeinschaft“ kallast það þegar nokkrir taka sig saman og leigja nokkurra herbergja íbúð þar sem hver fær sitt herbergi en allir deila baðherbergi og eldhúsi. Hafi maður áhuga, er hægt að skrá sig á netinu á Wohngemeinschaft.

Félagsstofnanir fyrir stúdenta (þ. Studentenwerke) sjá um að útdeila herbergjum á stúdentagörðum. Á DAAD vefnum má finna yfirlit yfir slíka þjónustu í Þýskalandi.

Ýmsar leigumiðlanir og vefsíður sérhæfa sig í að finna íbúðir fyrir stúdenta:

• Studenten-Wohnung
• Deutsches Studentenwerk – stúdentagarðar í Þýskalandi á vegum stúdentafélaga

Auka heilsutrygging

Evrópubúar þurfa almennt ekki á slíkri aukatryggingu að halda en hér eru upplýsingar fyrir áhugasama.

Sendiráð

Krækja á upplýsingar um íslenska sendiráðið í Berlín og þýska sendiráðið í Reykjavík.